افزایش قابل توجه نرخ دلار در بازار آزاد ایران، بار دیگر توجه فعالان اقتصادی و عموم مردم را به خود جلب کرده است. این رشد چند هزار تومانی، که فاصله قیمتی با نرخ مرکز مبادله را بیش از پیش نمایان میسازد، بسیاری از کارشناسان را بر آن داشته تا از ورود بازار ارز به فاز جدیدی از نوسانات سخن بگویند. در ادامه این گزارش، به بررسی دقیق تحرکات اخیر در قیمت دلار و یورو در هر دو بازار آزاد و مرکز مبادله خواهیم پرداخت و عوامل پشت پرده این تغییرات را تحلیل میکنیم.
نوسان شدید قیمت دلار در بازار آزاد: عبور از مرز روانی ۱۲۰ هزار تومان
در تازهترین تحولات بازار ارز، قیمت دلار با یک جهش ۲ هزار و ۹۰ تومانی نسبت به روز گذشته مواجه شد و به سطح ۱۲۱ هزار و ۷۹۵ تومان رسید. این افزایش ناگهانی در میانه روز نشاندهنده تقویت تقاضا و فعالتر شدن معاملهگران در سطوح قیمتی جدید است. عبور قیمت دلار از مرز روانی ۱۲۰ هزار تومان در هفتههای اخیر، نه تنها انتظارات تورمی را در جامعه تقویت کرده، بلکه حساسیت بازار را به هرگونه خبر سیاسی یا اقتصادی افزایش داده است. این شرایط باعث شده تا هر سیگنالی، حتی کوچکترین آن، با واکنشی شدید در بازار مواجه شود.
تفاوت معنادار قیمت دلار در مرکز مبادله با بازار آزاد
برخلاف پویاییهای بازار آزاد، مرکز مبادله ارز و طلای ایران روند باثباتتری را برای عرضه دلار به ثبت رسانده است. بر اساس اطلاعات موجود:
قیمت اسکناس دلار: ۷۳ هزار و ۱۸۲ تومان
قیمت حواله دلار: ۷۱ هزار و ۵۵ تومان
این اختلاف فاحش، که به حدود ۵۰ هزار تومان میرسد، بیانگر شکافی عمیق میان عرضه و تقاضای واقعی دلار در اقتصاد است. این شکاف ساختاری، بهویژه در ماههای اخیر و با تشدید فشارهای مربوط به تسویه حسابهای تجاری ژانویه و افزایش نااطمینانیهای سیاسی، پررنگتر شده است. سیاستگذاریهای رسمی مرکز مبادله برای کنترل نرخ، در مقابل واقعیتهای بازار آزاد که متاثر از حجم نقدینگی و انتظارات عمومی است، این گسست قیمتی را ایجاد میکند.
وضعیت قیمت یورو: همگام با نوسانات دلار در بازار ارز
وضعیت یورو نیز در هر دو بازار مشابه دلار است، اما با نوسانات خاص خود. در مرکز مبادله، یورو نیز شاهد روند افزایشی بود:
قیمت اسکناس یورو: ۸۵ هزار و ۳۳۴ تومان
قیمت حواله یورو: ۸۲ هزار و ۸۴۹ تومان
در بازار آزاد، قیمت یورو افزایش محسوستری را تجربه کرد و هر یورو به ۱۳۹ هزار و ۶۷۰ تومان رسید. رشد قیمت یورو معمولاً همسو با نوسانات قیمت دلار رخ میدهد و نشاندهنده تاثیر عوامل کلان اقتصادی و افزایش نقدینگی بر تمامی ارزهای اصلی است.
ریسکهای سیاسی و اقتصادی، محرک اصلی نوسانات قیمت دلار
بازار ارز کشور در حال حاضر تحت تاثیر مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی قرار دارد که پویایی آن را افزایش داده است. از جمله مهمترین این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
موعد تسویه ژانویه: نزدیکی به پایان سال میلادی و لزوم تسویه حسابهای تجاری، فشار تقاضا برای ارز را بالا میبرد.
تحرکات تجاری: تغییر در حجم واردات و صادرات و همچنین نیازهای ارزی شرکتها، مستقیماً بر عرضه و تقاضا اثر میگذارد.
ریسکهای سیاسی: هرگونه ابهام یا تحول در عرصه سیاست داخلی و خارجی، به سرعت به انتظارات تورمی و افزایش قیمت دلار دامن میزند.
تحلیلگران بر این باورند که تا زمانی که شکاف میان نرخهای مرکز مبادله و بازار آزاد کاهش نیابد و ریسکهای سیستماتیک موجود از بین نرود، نوسانات بازار ارز ادامه خواهد داشت.
آینده قیمت دلار: چرا بازگشت به کانالهای قیمتی گذشته دشوار است؟
با توجه به شرایط کنونی و عوامل ذکر شده، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بازگشت قیمت دلار به کانالهای قیمتی پایینتر، به ویژه محدوده ۹۰ هزار تومان، را در کوتاهمدت بسیار بعید میدانند. عبور از مرز روانی ۱۲۰ هزار تومان و مقاومت دلار در برابر کاهش به زیر ۱۱۸ هزار تومان، نشان میدهد که این سطوح به نقاط حمایتی جدیدی برای قیمت دلار تبدیل شدهاند. تنها در صورت وقوع تغییرات بنیادین در شرایط اقتصادی، کاهش چشمگیر ریسکهای سیاسی و افزایش پایدار عرضه ارز به بازار، میتوان انتظار بازگشت قیمت دلار به سطوح پایینتر را داشت. در غیر این صورت، انتظار میرود نوسانات در سطوح قیمتی بالاتر ادامه یابد.
سوالات متداول (FAQ)
دلیل اصلی افزایش قیمت دلار در بازار آزاد چیست؟
افزایش تقاضا، انتظارات تورمی ناشی از ریسکهای سیاسی و اقتصادی، و فشارهای فصلی مانند موعد تسویه ژانویه، از مهمترین دلایل رشد اخیر قیمت دلار در بازار آزاد هستند.
چرا نرخ دلار در مرکز مبادله با بازار آزاد اختلاف زیادی دارد؟
اختلاف فاحش میان نرخ دلار در مرکز مبادله و بازار آزاد، عمدتاً به دلیل تفاوت در مبانی سیاستگذاری است. مرکز مبادله بر اساس سیاستهای ارزی دولت و عرضه کنترلشده عمل میکند، در حالی که بازار آزاد بازتابدهنده عرضه و تقاضای واقعی و انتظارات عمومی فعالان اقتصادی است.
آیا امکان بازگشت قیمت دلار به زیر ۱۱۸ هزار تومان وجود دارد؟
طبق تحلیل بسیاری از کارشناسان، بازگشت قیمت دلار به زیر ۱۱۸ هزار تومان در کوتاهمدت دشوار به نظر میرسد، زیرا این محدوده به یک سطح حمایتی مهم تبدیل شده است. چنین کاهشی تنها در صورت بهبود قابل ملاحظه شرایط سیاسی و اقتصادی و یا تزریق قابل توجه ارز به بازار ممکن خواهد بود.
مطالب مرتبط
- قیمت سکه در میانه آذرماه بیش از ۸ میلیون تومان اوج گرفت؛ رکوردشکنی جدید در بازار طلا و سکه
- افزایش تقاضا و تورم؛ مسیر بعدی قیمت دلار در آستانه سال نو میلادی تعیین شد
- آرژانتین با توسعه چشمگیر مزارع، برای رقابت جدی در بازار جهانی پسته آماده میشود
- آرژانتین با توسعه چشمگیر مزارع، برای رقابت جدی در بازار جهانی پسته آماده میشود
