در تحلیلی نگرانکننده از سوی یکی از کارشناسان برجسته بازار ارز، پیشبینی شده است که در صورت تداوم روند کنونی و عدم تغییر در سیاستهای کلان اقتصادی و خارجی، قیمت دلار آمریکا تا پایان سال ۱۴۰۴ خورشیدی به مرز ۱۵۰ هزار تومان خواهد رسید. این هشدار در حالی مطرح میشود که بازارهای داخلی طلا و سکه، رفتاری کاملاً متفاوت با روندهای جهانی از خود نشان دادهاند و پدیده «حباب سکه» به یکی از معضلات اصلی این بازار تبدیل شده است. این شرایط، پیچیدگیهای بازار را برای سرمایهگذاران و تصمیمگیران دوچندان کرده است.
پیشبینی تکاندهنده از آینده قیمت دلار در ایران
هومن زنگنه، کارشناس شناختهشده بازار ارز، در گفتوگو با خبرآنلاین، بر این باور است که ادامه وضعیت موجود در حوزه سیاستگذاریهای اقتصادی و بینالمللی، راه را برای صعود چشمگیر قیمت دلار هموار خواهد کرد. او با اشاره به پتانسیل بالای این اسکناس آمریکایی برای رشد، تاکید کرده است که دستیابی به نرخ ۱۵۰,۰۰۰ تومان تا پایان سال آینده، یک احتمال قوی و حتی قطعی است، مگر اینکه تغییرات ریشهای در رویکردهای فعلی ایجاد شود. این پیشبینی، زنگ خطری جدی برای فعالان اقتصادی و عموم جامعه محسوب میشود و نگرانیها درباره قدرت خرید پول ملی را افزایش میدهد.
واگرایی معنادار بازار طلا و سکه در برابر نوسانات قیمت دلار
بازار ایران در هفتههای اخیر شاهد یک تضاد آشکار بود: در حالی که اونس جهانی طلا با کاهش چشمگیر ۲۰۰ دلاری مواجه شد و به سطوح پایینتری عقبنشینی کرد، بازار داخلی سکه و طلا مسیری کاملاً معکوس را در پیش گرفت. سکه در ایران، نه تنها کاهش نیافت، بلکه شاهد جهش ۸.۵ درصدی در قیمت بود. این واگرایی نشاندهنده آن است که در اقتصاد ایران، عوامل داخلی از جمله انتظارات تورمی، رشد نقدینگی و نوسانات نرخ ارز، قدرت اثرگذاری بسیار بیشتری نسبت به سیگنالهای بازارهای جهانی دارند. این وضعیت باعث شده تا داراییهایی مانند سکه، تحت تأثیر مستقیم قیمت دلار و نرخ تورم مورد انتظار قرار گرفته و به ابزاری برای حفظ ارزش پول تبدیل شوند، حتی اگر ارزش ذاتی جهانی آنها روند نزولی داشته باشد.
تحلیل عمیقتر حباب سکه و ارتباط آن با انتظارات قیمت دلار
کارشناسان با انتقاد از آنچه فعالیتهای سوداگرانه در بازار سکه مینامند، معتقدند که حباب قیمتی این دارایی به سطوح نگرانکنندهای رسیده است. هومن زنگنه با محاسبه ارزش ذاتی طلای به کار رفته در سکه، به برآوردی از قیمت واقعی آن دست یافته است. مقایسه این ارزش ذاتی با قیمت معاملهشده در بازار، وجود حبابی قابل توجه را آشکار میکند:
قیمت طلای ۱۸ عیار در بازار: حدود ۱۱,۳۸۳,۰۰۰ تومان به ازای هر گرم.
ارزش ذاتی سکه: تخمیناً ۱۰۸ تا ۱۰۹ میلیون تومان بر اساس وزن و قیمت طلای روز.
قیمت معامله سکه در بازار: ۱۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان (قیمت فعلی تابلو).
میزان حباب سکه: تقریباً ۱۰ درصد بالاتر از ارزش ذاتی.
این حباب ۱۰ درصدی، نشاندهنده آن است که بخشی از قیمت سکه ناشی از تقاضای واقعی برای طلا نیست، بلکه حاصل انتظارات تورمی و پیشبینیها درباره رشد قیمت دلار است. خریداران سکه، علاوه بر ارزش ذاتی طلا، حاضر به پرداخت مازاد برای پوشش ریسکهای اقتصادی و نوسانات ارزی هستند، که این خود به افزایش کاذب قیمت دامن میزند.
چرا تقاضای جهانی برای طلا و بیتکوین همزمان با وضعیت قیمت دلار اوج میگیرد؟
در صحنه جهانی، جریان نقدینگی و تمایل سرمایهگذاران به سمت داراییهای امن در حال تغییر است. طلا و بیتکوین، هر دو به عنوان پناهگاههای امن در دوران عدم قطعیت اقتصادی و ژئوپلیتیکی، شاهد افزایش تقاضا بودهاند:
بیتکوین: بیتکوین نیز، علیرغم نوسانات قبلی، هفته گذشته با رشد ۶.۸ درصدی به سطوح قابل توجهی مانند ۸۷,۶۵۰ دلار رسید که حکایت از بازگشت اعتماد سرمایهگذاران به داراییهای دیجیتال به عنوان پناهگاه امن دارد. سرمایهگذاران در مواجهه با تورم جهانی و بیثباتیهای سیاسی، به دنبال داراییهایی هستند که کمتر تحت تأثیر سیاستهای پولی دولتها قرار میگیرند.
واردات طلا: واردات جهانی طلا در ماه اکتبر با رشدی خیرهکننده به ۱۴.۷ میلیارد دلار (معادل ۱۶۵ تن) رسید. این افزایش تقاضا عمدتاً ناشی از رونق فصل جشنها در برخی کشورها و تمایل سرمایهگذاران خرد و کلان به ذخیره طلا در سایه جنگ اوکراین و سایر تنشهای بینالمللی است. طلا به عنوان یک دارایی با ارزش ذاتی و تاریخی، همواره در زمان بحرانها نقش سپری محافظتی در برابر کاهش ارزش پول و تورم ایفا کرده است.
به طور کلی، همبستگی رشد تقاضا برای طلا و بیتکوین در بازارهای جهانی، نشاندهنده روی آوردن سرمایهها به سمت داراییهای غیرمتمرکز و کمتر وابسته به سیاستهای مالی دولتها است که میتواند بازتابی از نگرانیهای گستردهتر اقتصادی باشد. این پدیده، بهویژه در کشورهایی مانند ایران که با نوسانات شدید ارزی و تورم دست و پنجه نرم میکنند، میتواند به تشدید تمایل به سوی این داراییها و در نتیجه، افزایش غیرمستقیم قیمت دلار نیز منجر شود.
